آلودگی آب (Water Pollution) و خطرهای آن
آب به مفهوم شیمیایی هرگز خالص نیست و انواع ناخالصیها را چه بصورت تعلیق یا حل شده دارد. این ناخالصیها عبارتند از: گازهای حل شده مانند هیدروژن سولفید (H2S) ، مواد معدنی مانند نمک کلسیم و جانداران ذره بینی.
خطرهای آب آلوده را می‌توان به دو گروه اصلی تقسیم کرد:
- خطرهای زیست شناختی: این خطرها عبارتند از بیماریهای منتقله بوسیله آب به سبب عامل زنده بیماری زا ، یا یک میزبان آبزی موجود در آب ، مانند هپاتیت‌های ویروسی.
- خطرهای شیمیایی: آلاینده‌های شیمیایی عبارتند از: حلالهای شوینده ، سیانیدها ، فلزات سنگین ، مواد سفید کننده و ... در بسیاری از کشورهای پیشرفته که بیماریهای واگیردار قابل انتقال بوسیله آب تقریبا از بین رفته‌اند ، هم اکنون به آلاینده‌های شیمیایی بیشتر توجه می‌شود.
سختی آب و بیماریهای قلبی - عروقی
گزارشهای رسیده از چند کشور ، رابطه معکوس آماری بین سختی آب آشامیدنی و میزان مرگ به علت بیماریهای قلبی - عروقی را نشان داده است. در مناطقی که آب آشامیدنی آنها سبک است، شیوع بعضی بیماریها مانند آرتریو اسکلروز قلب ، بیماری استهاله‌ای قلب ، پرفشاری خون ، مرگ ناگهانی با منشا قلبی و عروقی و مخلوطی از این بیماریها بیشتر شده است.
هوا
محیط پیرامون انسان هوایی است که همه اشکال زندگی وابسته به آن هستند. هوا جدای از تامین اکسیژن حیات بخش برای انسان چند عمل دیگر را انجام می‌دهد ، بدن انسان بوسیله جریان هوا خنک می‌شود، حسهای ویژه‌ای مانند شنوایی و بویایی بوسیله محرکهایی که از راه هوا منتقل می‌شوند، کار می‌کنند. عوامل بیماری زا بوسیله هوا می‌توانند منتقل شوند.
منابع آلودگی هوا
- فرآیندهای صنعتی: در سالهای اخیر ، انواع بسیاری از صنایع بوجود آمده‌اند ، صنایع شیمیایی ، پالایشگاه نفت و ... باعث آلودگی هوا می‌شوند.
- احتراق: احتراق خانگی و صنعتی مواد سوختی مانند زغال سنگ ، نفت و ... منبع ایجاد گرد و غبار و دی‌اکسید سولفور است.
- وسایل نقلیه موتوری
- منابع متفرقه: سوزاندن زباله ، فعالیتهای کشاورزی ، مبارزه با آفتها و برنامه‌های انرژی هسته‌ای در آلودگی هوا سهیم هستند.
برونشیت مزمن و آلودگی هوا
برونشیت مزمن که غالبا بیماری انگلیسیها ، نامیده می‌شود ، یکی از علل اصلی مرگ در بریتانیا است ، پیشینه بالینی شامل سرفه مداوم همراه با خلط است. بررسیهای گسترده‌ای که در انگلستان انجام شده ، نشان داده که برونشیت مزمن تاثیر پذیری ویژه‌ای از آلودگی هوا دارد.
روشنایی و اثرات زیست شناختی آن
روشنایی خوب برای کارساز بودن بینایی ضروری است، اگر شرایط روشنایی خوب نباشد. دستگاه بینایی زیر فشار قرار گرفته و ممکن است به ضعف عمومی و کاهش کارسازی آن بیانجامد، به تازگی بر اثرهای زیست شناختی روشنایی بسیار توجه می‌نمایند. این نکته که روشنایی روز بصورت invitro (در لوله آزمایش) ، بیلی روبین را به ترکیبات ساده تبدیل می‌کند، به عنوان یک اقدام درمانی در یرقان نوزادان نارس مبتلا به افزایش بیلی روبین خون بکار گرفته می‌شود. دیگر اثرهای زیست شناختی روشنایی ، عبارتند از: اثر بر ریتم زیست شناختی گرمای بدن ، فعالیت بدنی ، تحریک ساخته شدن ملانین ، فعال کردن پیش ویتامین D ، ترشح غده فوق کلیوی و ... .
تابش پرتوها و اثرات زیستی آنها
تابش پرتوها از محیط زیست است و منابع مواجهه انسان با پرتوها را می‌توان در دو گروه بیان کرد. منبع طبیعی مانند پرتوهای کیهانی و منابع انسان ساخته مانند پرتوهای x پزشکی و دندانپزشکی. اثرات زیستی پرتوها دو گروه هستند:
- اثرات بدنی: تابش مقدار 400-500 رونتگن (واحد) بر بدن در 50% موارد کشنده است. آسیبهای وارده به بدن شامل تخریب گویچه‌های سفید خون ، شل شدن ماهیچه‌ها ، لوسمی ، تومورهای بدخیم و کوتاه شدن عمر است.
- آثار ژنتیکی: اثرهای ژنتیک در یک یا چند نسل بعد ممکن است تجلی نمایند. اثرات ژنتیک به سبب آسیب کروموزمها جهش در کروموزومها و جهش نقطه‌ای بوجود می‌آیند.
اثرهای فشار جو بر سلامتی انسان
- ارتفاعات زیاد: در ارتفاع زیاد ، هوا کمتر فشرده بوده و در نتیجه فشار نسبی اکسیژن هم کمتر است. انسان در ارتفاعات خیلی زیاد بدون تجهیزات و تنفس با دستگاه نمی‌تواند ، زنده بماند. هنگامی که انسانی با کمی فشار جو ، مواجه شود، دگرگونی‌های فیزیولوژیک روی می‌دهد: افزایش شمار دم زدن ، افزایش غلظت هموگلوبین و افزایش بازده قلب.
- ارتفاع کم: هنگامی که انسان در معرض فشار شدید جو ، قرار می‌گیرد، گازهای هوا مانند اکسیژن ، دی‌اکسید کربن و ازت متناسب با فشار نسبی این گازها در خون و بافتها حمل می‌شوند. افزایش غلظت ازت در خون یک حالت خواب رفتگی (narcose) ایجاد می‌نماید که منجر به کاهش اعمال عقلی و شعور می‌شود.
 |
آینده بحث
مهندسی بهداشت محیط ، سلاحی کار آمد و مهم در مبارزه با بیماریهاست و غالب تغییرات بنیادی در خصوص ترویج بهداشت در کشورهای توسعه یافته طی قرون گذشته ، مرهون تلاش و کوشش مهندسین بهداشت بوده. یا حداقل به اندازه پزشکان در این امر ایفای نقش نموده‌اند. با این حال تا دستیابی به چنین بهبودی در بهداشت عمومی اکثریت قاطع محرومان و تنگدستان جهان راه درازی در پیش است.
اکثریت مردم که به سبب فقر و گرسنگی از میزان بالای مرگ و میر رنج می‌برند. طرح دهه بین‌المللی تامین آب آشامیدنی و بهسازی محیط (سالهای 1981 تا 1990) بوسیله سازمان ملل متحد ، بیانگر نقش و اهمیت مهندسی بهداشت محیط در بهبود شرایط بهداشتی مردم فقیر جهان است که خود پیش‌ساز توفیق در سایر کوشش‌های توسعه قلمداد می‌شود.
نظرات شما عزیزان:
